Haberler, bloglar ve sosyal medya siteleri arasında bir tuşla her şey online yayınlanabilir. Fakat okuduğunuz, gördüğünüz veya dinlediğiniz şey gerçek mi? Bu ücretsiz web siteleri ve eklentiler kafa karışıklığını gidermeye yardımcı oluyor.
Web siteleri hakkında daha fazlasını öğrenmek için:
Whois: Bir Web adresini kimin kaydettiğini ve o kişinin veya şirketin fiziksel adresini öğrenin.
Fotoğrafları doğrulamak için:
FotoForensics: Bir resim yükleyin ve sıkıştırılma seviyelerini inceleyerek üzerinde oynama yapılıp yapılmadığını görün. Hata seviyesi analiziyle, resmin oynama yapılmış kısımları ortaya çıkacak.
Bu resimde sahte olan ne? Sadece nilüfer yaprağı. Renklerin ve dokuların gösteriği üzere sıkıştırılma seviyeleri farklı.
JPEGsnoop: Bir fotonun günün hangi saatinde çekildiğini, ne çeşit bir kamera kullanıldığını ve diğer detayları görün. FotoForensics gibi, sıkıştırılma seviyelerini karşılaştırarak resim üzerinde oynanıp oynanmadığını görebilirsiniz.
Who Stole My Pictures: Google, Yandex, Bing and TinEye’da arama yapan bir eklentiyle bir görüntünün internetteki kopyalarını bulun. Görüntüler uygunsuzca tedarik edilebildiğin için, görüntünün zaman içerisinde kullanımını takip etmenizi sağlar.
Kamera görüntüsü doğrulamak için:
YouTube DataViewer: Bir YouTube URL’si yapıştırın ve videonun yüklenme tarihini ve zamanını öğrenin (herkese görünen tarihten farklı olabilir). Ayrıca internette nasıl kullanıldıklarını takip etmek için görüntülerin mini resimlerini de alacaksınız.
Wolfram Alpha: Bir videonun veya fotonun özgünlüğünü kontrol edin. Örneğin görüntüdeki havayla geçmişteki hava durumu kayıtlarını karşılaştırın. Bu motorun veri setlerini aramak için “Hava,” yer ve tarih girin. (Ayrıca geçmişteki kur çevrimlerini aratmak için de kullanabilirsiniz.)
İfadeleri kontrol etmek için:
Wikipedia: Ana kaynaklarla birçok dilde erişilebilir olan bu ücretsiz ansiklopediyle yeni bir konuya ilk adımınızı atın. Listelenen kaynakları doğrulamayı unutmayın.
Investigative Dashboard: Bu veritabanlarında şirketleri, kişileri ve bunlar arasındaki ilişkileri arayın, veya bir uzmandan yardım isteyin.
Storyful: Bu şirket sosyal medya trafiğinin bir “ısı haritası”nı çıkarıyor, video, ses, metin ve fotoları keşfediyor ve doğruluyor. Müşterileri arasında büyük haber kanalları var — ama bu hizmet ücretli.
Daha fazla gerçek bulma araçları mı istiyorsunuz?
Dünyanın önde gelen gazetecilerinin yazdığı Verification Handbook acil durumlarda kullanmak üzere araçlar ve teknikler sunuyor, özellikle kitlelerin ürettiği bilgileri, fotoları ve videoları doğrulamak için. The Verification Handbook for Investigative Reporting. bir tamamlayıcı parça olarak, online araştırma için daha fazla teknik sunuyor.
