Öğrenciler, İkinci Dünya Savaşı sırasında Türk diplomatların Türk ve Fransız Yahudilerinin kurtulmasına nasıl yardım ettiğinin gerçek hikayesini anlatan bir roman olan İstanbul’a Son Tren’i tartışmak üzere bir araya geldiğinde oldukça şaşırdı.
Sınıf arkadaşlarından biri olan Zerrin Sayar, o dramatik kurtarma olayı ile ilgili ilk ağızdan bilgiye sahipti: Babası kaçışı planlamada ve organize etmede için merkezi bir figür haline gelmişti.
25 yıl önce İstanbul’dan Washington’a gelen Sayar, babasının Paris’teki elçilikte diplomatların boş pasaportları toplamasına ve sahte Türk kimlikleri oluşturmak için kullanmalarına nasıl yardımcı olduğunu anlattı. “Resmi bir politika değildi” dedi.
Zerrin Sayar, Türk romanlarının insanların nasıl algıladığını görmek için sınıfa katıldı. (ABD Dışişleri Bakanlığı/D.A. Peterson)
Romanda anlatıldığı gibi, Sayar’ın babası (romanda Ferit olarak geçmektedir) yeni Türk vatandaşlarını alıp, Berlin üzerinden giden trenlere bindirmiştir.
Sayar, sınıf arkadaşlarına “En zor kısmı”nın her bir mülteci için arka plan hikayesi ve “isim bulma” olduğunu söyledi.
“Ona ‘Bunu neden yaptın?’ diye sorduğumu hatırlıyorum, Demek istediğim şu, o sadece 25 yaşındaydı. Ve şöyle dedi ‘Bir insan olarak, başka seçeneğim yoktu”.
Haftada iki defa “Orta Doğu Siyasetini Edebiyat Üzerinden Anlamak: Türkiye” dersini veren Heba El-Shazli, “Sayar’ın beyanı kesinlikle beklenmedik bir gelişmeydi,” dedi, fakat harika bir katkı oldu.
Sınıf, El-Shazli’nin Washington’daki Siyaset ve Düz yazı kitabevinde Ortadoğu edebiyatı üzerine verdiği, her biri bölgedeki farklı bir ülkeden gelen romanlar üzerine yoğunlaşan, bir dizi dersin bir bölümüdür. Sınıf, resmi bir lisans programının parçası değildir. Öğrenciler bölgedeki ilgilerinden dolayı sınıfa katılırlar.
Heba F. El-Shazli, Washington’da bulunan ‘Politics and Prose’da Orta Doğu edebiyatı üzerine dersler veriyor. (ABD Dışişleri Bakanlığı/D.A. Peterson)
Washington bölgesinde iki üniversitede ders veren hükümet profesörü El-Shazli, kursların edebiyata duyduğu sevgiden doğduğunu söylüyor. El-Shazli, “Edebiyat sayesinde bir toplumun ruhuna gerçekten bir pencere açabilirsiniz” dedi. “Hedefim, romanları, politikaları, ekonomileri, tarihi ve her bir kültürün topluluğunu keşfetmek için kullanmak.” diye ekledi.
Katılımcıların birçoğu emekli olup, yüksek lisans ve uluslararası geçmişi bulunmaktadır.
El-Shazli, “uzmanlıklarını beraberlerinde getirmeleri hoşuma gidiyor” dedi. “Tartışmayı zenginleştiriyor.” diye ekledi.
El-Shazli’nin bir sonraki kursu, Mısır’da ve Naguib Mahfouz’un eseri üzerinde olacak.
Yazar: Leigh Hartman (9 Mayıs 2017 tarihinde “share.america.gov” platformunda yayınlanmıştır.)
